Τι είναι η στεφανιαία νόσος;
Η στεφανιαία νόσος αποτελεί τη συχνότερη καρδιολογική πάθηση. Πρόκειται για βλάβη στις στεφανιαίες αρτηρίες (είναι οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα την ίδια την καρδιά), οι οποίες παρουσιάζουν αθηρωματικές αλλοιώσεις, λόγω εναπόθεσης λίπους και ασβεστίου στα τοιχώματά τους. Αυτό οδηγεί σε στενώσεις ή ακόμα και αποφράξεις των στεφανιαίων αρτηριών, διαταράσσοντας την αιμάτωση του μυοκαρδίου. Σε αυτό συνεισφέρουν και ορισμένοι επιβαρυντικοί παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου, καθώς και ο αγχώδης τρόπος ζωής.
Τι συμπτώματα μπορεί να έχω;
Το συχνότερο σύμπτωμα είναι η στηθάγχη, δηλαδή ο πόνος ή το αίσθημα βάρους στο στήθος, που συχνά αντανακλά στην πλάτη, το αριστερό χέρι, το λαιμό ή/και την κάτω γνάθο. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε κατά την κόπωση (σταθερή στηθάγχη), είτε στην ηρεμία (ασταθής στηθάγχη).
Παράλληλα, μπορεί να νοιώθει ο ασθενής εφίδρωση, ναυτία ή έμετο, ζάλη ή ακόμα και απώλεια των αισθήσεων.
Ιδίως οι διαβητικοί ασθενείς, μπορεί να έχουν άτυπα συμπτώματα και αντί για πόνο να νοιώθουν δύσπνοια.
Λιγότερο συχνά συμπτώματα είναι η δυσπεψία, το αίσθημα παλμών («φτερουγίσματα»), η έντονη κόπωση, οι διαταραχές ύπνου, και το άγχος/σύγχυση.
Δυστυχώς, συχνά η πρώτη εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή και ο αιφνίδιος θάνατος, και για το λόγο αυτό η στεφανιαία νόσος θα πρέπει να διερευνάται και σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα, αναλόγως του καρδιαγγειακού τους κινδύνου.
Τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνω;
Χρειάζεται να γίνει πλήρης καρδιολογική εξέταση (ιστορικό, κλινική εξέταση), καθώς και μια σειρά εξετάσεων που περιλαμβάνει το ηλεκτροκαρδιογράφημα, εξετάσεις αίματος (βιοχημικοί δείκτες μυοκαρδιακής βλάβης, π.χ. τροπονίνη, CPK, CKMB, καθώς και έλεγχος παραγόντων κινδύνου, π.χ. σάκχαρο, χοληστερίνη, κτλ.), και υπερηχογράφημα καρδιάς (triplex).
Αναλόγως των ευρημάτων, ο ασθενής είτε παραπέμπεται για νοσηλεία-στεφανιογραφία (επί οξέος στεφανιαίου συνδρόμου – έμφραγμα), είτε συνεχίζει με έλεγχο ισχαιμίας. Αυτός γίνεται με τους εξής τρόπους:
– Τεστ κοπώσεως (σε νέους, με καλή φυσική κατάσταση, χαμηλού κινδύνου για στεφανιαία νόσο)
– Δυναμικό υπερηχογράφημα καρδιάς (Stress Echo) με δοβουταμίνη: Πρόκειται για triplex καρδιάς με σταδιακή χορήγηση ενδοφλεβίου φαρμάκου που αυξάνει τους παλμούς και τη συσπαστικότητα της καρδίας. Έχει μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια από το τεστ κοπώσεως, και γίνεται και χωρίς άσκηση, ενώ δεν έχει ακτινοβολία.
– Σπινθηρογράφημα αιμάτωσης μυοκαρδίου: Με τη βοήθεια γ-κάμερας λαμβάνονται εικόνες αιμάτωσης στην κόπωση (άσκηση ή φαρμακευτική) και 3 ώρες μετά στην ηρεμία.
Λιγότερο συχνά χρησιμοποιούνται επίσης
– Αξονική Στεφανιογραφία: Οι στεφανιαίες αρτηρίες απεικονίζονται κατόπιν χορήγησης σκιαγραφικού φαρμάκου από τη φλέβα (σε ασθενείς μικρού προς ενδιάμεσου κινδύνου για στεφανιαία νόσο και με χαμηλούς παλμούς)
– Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς-stress MRI: Εκτιμάται η αιμάτωση του μυοκαρδίου στην ηρεμία, η ύπαρξη “ουλής” και η εκτίμηση βιωσιμότητας της εμφραγματικής περιοχής (αν δηλαδή είναι ακόμα «ζωντανό» αυτό τμήμα, οπότε θα βελτιωθεί με την επαναιμάτωση – stent ή bypass), καθώς και η αιμάτωση στην κόπωση με τη stress MRI.
Πως το αντιμετωπίζω;
Η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου περιλαμβάνει τη συντηρητική αγωγή με φάρμακα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και η επεμβατική αντιμετώπιση (αγγειοπλαστική-stent ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη-bypass).
Ø Αγγειοπλαστική/ τοποθέτηση ενδοστεφανιαίας πρόθεσης (stent): Γίνεται από ειδικό επεμβατικό καρδιολόγο και περιλαμβάνει παρακέντηση στην κερκιδική αρτηρία (στον καρπό) ή λιγότερο συχνά πλέον στη μηριαία (στο πόδι), τοποθέτηση ενός καθετήρα που φτάνει στην καρδιά και απεικονίζεται έτσι η ανατομία των στεφανιαίων αρτηριών. Σε περίπτωση σοβαρής στένωσης ή απόφραξης από αθηρωματική πλάκα ή/και θρόμβο τοποθετείται ένα stent (μικρό μεταλλικό πλέγμα) για να “ανοίξει” την αρτηρία.
Ø Χειρουργική αντιμετώπιση- τοποθέτηση στεφανιαίων μοσχευμάτων (by pass): Γίνεται από καρδιοχειρουργό, ο οποίος τοποθετεί μοσχεύματα άλλων αρτηριών ή και φλεβών για να παρακάμψει τις αποφραγμένες στεφανιαίες αρτηρίες.
Επίσης πολύ σημαντική είναι και η πρόληψη, η οποία περιλαμβάνει την άσκηση, την υγιεινή διατροφή, τη διακοπή καπνίσματος, την απώλεια βάρους, τη μείωση του καθημερινού άγχους, τον επαρκή ύπνο, καθώς και τον περιορισμό του αλκοόλ.